Bên cạnh ngành chính tâm lý học, thì tâm lý học nhận thức cũng khá được xã hội quan tâm hiện nay. Nó mang đến cho con người nhiều lợi ích to lớn trong quá trình tìm hiểu về con người, trung tâm của vũ trụ. Đó là khát khao mà biết bao nhiêu nhà khoa học mong muốn được tìm hiểu nhất.
Bài viết hôm nay, Thanh Bình PSY mời bạn cùng khám phá ngành mới này về khái niệm, định nghĩa, ứng dụng cũng như phân biệt nó với ngành tâm lý học hành vi nhé!
Ngành tâm lý học nhận thức là ngành như thế nào?
Tâm lý học nhận thức là 1 khía cạnh nhỏ của ngành tâm lý học nói chung, được dành riêng cho quá trình nghiên cứu về mặt tinh thần. Theo đó, người ta sẽ tìm hiểu từ trong lịch sử cho đến giai đoạn nhất định để có thể biết được, suy luận ra nhận thức của con người đối với thế giới xung quanh tại thời điểm đó.
Ngành này thuộc 1 phạm trù riêng, rất đặc biệt vì đối tượng nghiên cứu là con người, trung tâm của vũ trụ. Ngoài ra, cho đến hiện tại, không có bất kỳ 1 công cụ nào trong các nghiên cứu khoa học có thể đo lường được nhận thức.
Ngành tâm lý học về nhận thức đang cố gắng tìm hiểu cách thức mà mọi người học điều mới, ghi nhớ, tiếp nhận thông tin, thậm chí là suy nghĩ như thế nào mới đi đến quyết định nhất định nào đó. Ngoài ra, các chuyên gia cũng tiến hành nhiều nghiên cứu có liên quan khác nhau để cải thiện lại quá trình tinh thần mà đối tượng nghiên cứu đã trải qua như trí nhớ, hành động, sự học tập.
Tìm hiểu ngay: Ngành tâm lý học thi khối gì?
Mô hình nghiên cứu tâm lý học nhận thức như thế nào?
Nếu ở những thế kỷ trước, người ta nghiên cứu tâm lý con người chỉ bằng các phép tính toán tượng trưng. Thì, ngay từ khi khoa học kỹ thuật tiến bộ, người ta sáng tạo ra được máy tính, sự đo lường này cũng có bước tiến nhanh chóng.
Người ta nhận định tâm trí con người cũng giống như bộ máy xử lý thông tin có thể so sánh với bất kỳ máy tính nào. Nó cũng có cổng nhập vào và thoát dữ liệu ra, bên cạnh đó còn có các bộ phận dành riêng cho việc lưu trữ như bộ nhớ.
Nhận thức có những chương trình nhất định phụ trách xử lý thông tin theo một cách thích hợp nhất dựa trên cơ sở văn hóa, môi trường khách quan xung quanh ảnh hưởng. Nếu nghiên cứu đúng vào trọng tâm này, ngành tâm lý học nhận thức có thể dự đoán được hành vi của con người ở một mức độ nào đó.
Ngành tâm lý học nhận thức đem đến điều gì?
Mô hình này hiện đang được sử dụng rộng rãi và phổ biến trong xã hội, ứng dụng trong nhiều ngành nghề, lĩnh vực khác nhau.
Cụ thể, ngành sẽ giúp các chuyên gia có thể nhìn nhận, dự đoán được nhiều vấn đề bên trong sâu thẳm của 1 con người. Chẳng hạn như:
- Sự nhận thức quyết định hành vi của họ sau đó, hành vi nào là hợp lý nhất với trường hợp, hoàn cảnh, thậm chí là nguyên nhân.
- Can thiệp và trị liệu cho nhiều chứng bệnh về tâm thần đem đến sự cải thiện tốt hơn về mặt tích cực.
- Giúp con người tự hiểu chính bản thân mình, xoa dịu những tổn thương và có sự thay đổi về nhận thức trong tương lai.
Có thể bạn cần biết: Có nên học thạc sĩ tâm lý không?
Tâm lý học nhận thức khác gì với tâm lý học hành vi?
Về mặt tương đồng, giống nhau, tâm lý học nhận thức và tâm lý học hành vi đều là 1 nhánh nhỏ của ngành tâm lý học nói chung. Tất cả đều là ngành nghiên cứu, tìm hiểu các vấn đề liên quan đến con người.
Về cơ bản là vậy, tuy nhiên, mỗi ngành lại có khái niệm, đặc điểm và sự khác biệt riêng có thể dễ dàng nhận ra. Cụ thể như sau:
- Trọng tâm của tâm lý học nhận thức là nhận thức, tâm thần của con người, còn tâm lý học hành vi thì liên quan đến các hành động phát ra bên ngoài.
- Tâm lý học nhận thức có quá trình nghiên cứu dài hơn, đòi hỏi nhiều kiến thức và chuyên môn hơn. Trong khi đó, tâm lý học hành vi lại cũng phải dựa 1 phần vào tâm lý học nhận thức để biết được vì sao con người có những hành động đó.
- Tâm lý học nhận thức từ khi mới ra đời đã bị nhầm lẫn là ngành tâm lý học hành vi, vì tâm lý học hành vi ra đời sớm hơn tận 10 năm. Nhưng sau khi có sự nghiên cứu, phân tích rõ ràng, người ta mới có thể phân biệt được nhanh chóng cả 2 nhánh nhỏ này.
Kết luận
Như vậy, tâm lý học nhận thức là ngành nghiên cứu làm nổi bật hành vi của con người hơn bất kỳ thành phần nào. Sự ra đời và phát triển của ngành đã mang lại cho xã hội 1 cuộc cách mạng mới đầy tiến bộ, ứng dụng hiệu quả trong nhiều lĩnh vực, ngành nghề khác nhau như công cuộc điều tra tội phạm chẳng hạn.
Hy vọng rằng, bài viết này của Thanh Bình PSY đã mang đến cho bạn nhiều thông tin hữu ích và thú vị giúp bạn hiểu thêm về 1 ngành mới. Nếu quan tâm, yêu thích, bạn có thể thử tìm hiểu chuyên sâu hơn bằng sách, giáo trình hay tham gia các lớp đào tạo để phục vụ cho đam mê của mình nhé!
