Kiểm tra và lý giải nội dung của những giấc mơ hay giải mã giấc mơ đã và luôn là vấn đề thu hút con người từ thời cổ đại. Trong văn hóa cổ đại, những người giải mộng là những chuyên gia được săn đón và trọng vọng.
Khoa học hiện đai, ở một mức nào đó, đã hướng sự chú ý khỏi việc khám phá nội dung của giấc mơ, và tập trung vào việc nghiên cứu những cơ chế của việc mơ – theo khía cạnh về tâm lý và nhận thức, và mục đích của chúng. Nhưng vẫn có những nhà khoa học đang tiếp tục khám phá nội dung của giấc mơ, và những kĩ thuật mới đã cho chúng ta khả năng quan sát nội dung giấc mơ, điều chưa từng có trước đây.
Trên thực tế, giấc ngủ là khoảng thời gian để cơ thể nghỉ ngơi, phục hồi những tổn thương và là một trong những quá trình nạp lại năng lượng cho chúng ta.Tuy nhiên, không phải tất cả các tế bào trên cơ thể đều được nghỉ ngơi khi chúng ta đang chìm vào trong giấc ngủ.
Ở một số người, khi chìm vào trong giấc ngủ, họ vẫn còn nhìn thấy những hình ảnh, tai họ dường như vẫn nghe thấy những tiếng động. Những giấc mơ chính là bằng chứng rõ ràng nhất nói với chúng ta rằng bộ não vẫn hoạt động ngay cả khi chúng ta tưởng chừng toàn bộ cơ thể đang nghỉ ngơi.
Không phải tất cả mọi giấc mơ đều giống nhau. Giấc mơ tái hiện lại những cung bậc trong trải nghiệm của con người (đôi khi còn vượt ra khỏi những trải nghiệm này), kết hợp một chuỗi đa dạng những cảm xúc và sự kiện, thường là với yếu tố li kì. Các giấc mơ có thể hài hước, sợ hãi, buồn hay kì lạ. Mơ được bay thì phởn phơ, mơ đuổi bắt thì hãi hùng, mơ quên-ko-học-bài-cho-kì-thi thì sẽ mệt mỏi, áp lực.
Vậy hãy cùng Thanhbinhpsy thử tìm hiểu về giấc mơ và giải mã giấc mơ theo các nhà khoa học nó mang ý nghĩa gì trong bài viết dưới đây nhé.
Tìm hiểu về giấc mơ
Trước khi đi tìm hiểu cụ thể về giải mã giấc mơ, chúng ta cần hiểu khái niệm Giấc mơ là gì? Theo wikipedia, mơ hay giấc mơ là những trải nghiệm, những ảo tưởng trong trí óc khi ngủ. Hiện tượng mơ không chỉ xảy ra với con người mà cũng có thể xảy ra ở các động vật có vú và một số loài chim. Tuy nhiên khi nói đến giấc mơ chúng ta thường chỉ đề cập đến hiện tượng này ở con người.
Các sự việc trong giấc mơ thường không thể xảy ra được hoặc không giống với thực tế, chúng thường nằm ngoài sự điều khiển của người mơ. Ngoại trừ trường hợp giấc mơ sáng suốt (giấc mơ tỉnh táo), trong đó người nằm mơ nhận ra rằng họ đang nằm mơ, đôi khi có thể làm thay đổi thực tại giấc mơ của họ. Những người nằm mơ có thể trải qua những cảm xúc mãnh liệt khi đang mơ, và điều này có thể tạo cảm hứng cho âm nhạc.
Tác động của giấc mơ
Dựa trên một nghiên cứu được công bố trên Journal of Personality and Social Psychology, chúng ta biết được rằng con người không chỉ ghi nhớ và nghĩ về những giấc mơ một cách đơn giản. Trên thực tế, rất nhiều người nhìn nhận những giấc mơ là điềm báo trước cho những gì sẽ xảy ra trong tương lai tùy theo cách hiểu cũng như niềm tin của mỗi người.
Trong một cuộc thử nghiệm tại Boston, 182 người phải cố tưởng tượng về 4 tình huống: mức báo động toàn quốc tăng cao; họ nghĩ về máy bay rơi; họ có giấc mơ về máy bay rơi; một chiếc máy bay mà họ dự định đặt vé thật sự rơi. Cuối cùng, kết quả thu được từ nhóm người này là tình huống khi họ mơ thấy một chiếc máy bay bị rơi ảnh hưởng đến đầu óc họ, khiến họ căng thẳng hơn 3 tình huống còn lại.
Xem thêm >>> Tư Vấn Tâm Lý Tại Nhà
Ác mộng thực sự là một điềm báo
Ác mộng được định nghĩa rộng là những giấc mơ gây khiếp sợ, dẫn đến sự tỉnh giấc ở một mức nào đó. Những giấc mơ tồi tệ được coi như một dạng nhẹ nhàng hơn của ác mộng.
Hầu hết mọi người đều trải qua việc những cơn ác mộng trong đời, nhưng những người mơ thấy ác mộng thường xuyên lại rất hiếm và cũng ít gặp. Một phần nhỏ dân số, khoảng 5%, dựa trên số liệu của các nghiên cứu, thường xuyên có ác mộng một lần mỗi tuần.
Ác mộng có thể là kết quả của một cơ số những bức bối, bao gồm những căng thẳng, những cảm xúc mãnh liệt và những trải nghiệm gây tổn thương. Ác mộng có thể xảy ra như một tác dụng phụ của một vài loại thuốc, của việc dùng và lạm dụng thuốc phiện và chất cồn, hay bệnh tật.
Ác mộng tự nó gây ra những giấc ngủ đứt đoạn không chỉ bởi đánh giấc người ngủ mà còn khiến họ sợ đi ngủ, sợ phải quay về với cơn ác mộng kia. Ác mộng cũng có thể gây ra những hậu quả tiêu cực khác liên quan đến sức khỏe; theo nghiên cứu, ác mộng góp phần gây ra chứng mất ngủ, chứng mệt mỏi vào ban ngày, suy nhược và lo âu.
Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng những người với một số tình trạng nhất định sẽ dễ có khả năng trải qua ác mộng hơn, như:
(Mối quan hệ giữa ác mộng và trầm cảm tương đối phức tạp. Trầm cảm có liên quan tới sự xuất hiện thường xuyên hơn của ác mộng, và chính những cơn ác mộng góp phần làm trầm trọng hơn chứng trầm cảm.)
Thức khuya – Ngủ sớm có thể ảnh hưởng đến những giấc mơ
Thức đêm và ngủ ngày mà rất nhiều người muốn làm và tự hào vì việc mình là một “cú đêm”. Tuy nhiên, những giấc mơ của bạn sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều nếu bạn là một người thích hoạt động trong sự tĩnh mịch của màn đêm. Trong một bài viết trên tạp chí Sleep and Biological Rhythms, những nhà khoa học đã chỉ ra rằng những “cú đêm” thường gặp ác mộng hơn so với những người ngủ sớm.
Mặc dù những nhà nghiên cứu không thể hiểu rõ vì sao những người thức đêm lại thường gặp ác mộng hơn (ngay cả khi thời lượng ngủ trong một ngày xấp xỉ như nhau), tuy nhiên, những con số trong bảng thống kê đã cho thấy rõ điều này. Lý giải hợp lý nhất cho hiện tượng này đó là hormone cortison – loại hormone gây căng thẳng – được tiết ra đặc biệt nhiều vào buổi sáng, và nếu như bạn đang trải qua giai đoạn ngủ chưa sâu vào thời điểm này, bạn sẽ dễ gặp phải những cơn ác mộng.
Giấc mơ trùng lặp
Là giấc mơ lặp đi lặp lại thường xuyên với một số điểm tương đồng. Nghiên cứu chỉ ra rằng giấc mơ trùng lặp có thể có nội dung đe dọa hơn so với những giấc mơ thông thường. Khảo sát cho thấy có những mối liên kết giữa giấc mơ trùng lặp và căng thẳng tâm lí ở cả người lớn và trẻ em.
Giấc mơ tỉnh (Lucid dream)
Đây là một dạng giấc mơ đặc biệt thú vị. Trong giấc mơ tỉnh, người mơ nhận thức được sự thật là họ đang mơ, và thậm chí có lúc chuyển biến và kiểm soát được giấc mơ trong lúc nó đang diễn ra.
Nghiên cứu đặt mối liên hệ giữa mơ tỉnh với mức độ hoạt động cao một cách bất thường của não bộ. Khảo sát đã cho thấy những người mơ tỉnh có tần sóng não bộ cao hơn đáng kể so với những người không có khả năng đó, và hoạt động thùy trán của não bộ cũng tăng cao hơn.
Phần não bộ này liên quan sâu sắc tới sự nhận thức có ý thức, bản ngã, cũng như khả năng ngôn ngữ và trí nhớ. Nghiên cứu về giấc mơ tỉnh soi sáng không chỉ những cơ chế của việc mơ mà còn cả những tiềm thức thần kinh về bản thân sự nhận thức.
Giải mã những giấc mơ thường gặp
Hầu hết dữ liệu về nội dung giấc mơ đã được tập hợp lại thông qua việc sử dụng những báo cáo về giấc mơ và bản câu hỏi khảo sát. Những trải nghiệm giấc mơ vô cùng đa dạng, nhưng có những chủ đề nhất định xảy ra giữa nhiều người mơ. Một trong những câu chuyện mơ thường gặp nhất:
Mơ thấy đang rơi
Trong suốt giai đoạn trưởng thành, chúng ta thường nằm mơ thấy mình rơi hơn bay. Theo nghiên cứu của nhà tâm lý học Ian Wallace, hành động này tượng trưng cho nỗi lo mất đi sự tự chủ. Bạn không thể kiểm soát thứ gì đó được nữa vì bạn không kịp thích nghi với những thay đổi quá nhanh chóng của nó. Ngay lúc này, hãy nghĩ về khía cạnh nào trong cuộc sống (công việc, mối quan hệ, tài chính, sức khỏe) mà bạn đang phải chịu nhiều áp lực nhất và cố gắng tìm cách vượt qua nó.
Mơ thấy rụng răng, bị thương và cái chết
Tiềm thức của chúng ta định nghĩa răng là một loại vũ khí, một dấu hiệu của sức mạnh, và khả năng đương đầu với mọi khó khăn. Penney Peirce giải thích: “Có lẽ bạn vừa mới chịu bất lực trong một tình huống nào đó ngoài đời.”
Patricia Garfield, chuyên gia nhiều năm kinh nghiệm nghiên cứu giấc mơ, cho rằng việc mơ thấy răng rụng có liên quan đến sự tức giận tiềm ẩn. Theo cơ chế phản xạ, khi cố kìm nén cơn giận, chúng ta nghiến chặt hàm làm những cái răng va đập rất mạnh vào nhau. Giấc mơ này báo hiệu đã đến lúc bạn cần phải loại bỏ những cảm xúc tiêu cực.
Thông thường chúng ta còn mơ thấy người thân mình bị thương, bị bệnh hoặc đang hấp hối. Trải nghiệm này làm bạn liên tục bồn chồn và lo lắng. Tuy nhiên, xét theo khía cạnh tâm lý học, mọi thứ không hề xấu như vậy. Đơn giản chỉ là do nỗi sợ về tương lai và những thay đổi không thể tránh khỏi xảy ra trong cuộc sống của người thân trong gia đình bạn. Nếu bạn mơ thấy cái chết của chính mình thì có nghĩa một phần nào đó trong cơ thể bạn đang dần trở nên suy thoái và lui về quá khứ để nhường chỗ cho cái mới phát triển.
Những giấc mơ trái ngược có liên quan đến sinh đẻ và hồi phục thường xuất hiện khi một chuyện tốt đẹp vừa xảy ra trong cuộc sống của ai đó (có việc mới hoặc nhận dự án mới). Giấc mơ này tượng trưng cho trải nghiệm chưa từng có.
Mơ thấy thi rớt hoặc mất điểm trong mắt công chúng
Bạn sắp sửa tham dự một kỳ thi và bất chợt bạn nhận ra mình không còn nhớ bất kỳ kiến thức nào hoặc ú ớ khi đứng trước đám đông. Không chỉ học sinh và sinh viên mà những ai đã tốt nghiệp từ cách đây khá lâu cũng có thể trải nghiệm những giấc mơ như thế này. Rất có khả năng bạn đã bị căng thẳng ngay trước khi đi ngủ hoặc cực kỳ lo âu về một điều gì đó. Trong trường hợp này bạn cần phải nghỉ ngơi và thư giãn một lát.
Mơ thấy mặc quần áo không hợp hoặc thiếu thứ gì đó cần thiết
Trong giấc mơ vô tình bạn thấy mình xuất hiện ở khu vực công cộng trong bộ trang phục lố lăng hoặc thậm chí là không một mảnh vải che thân. Trong tình huống này bạn nên chú ý đến những cảm xúc mà bạn phải trải qua khi đang mơ. Trải nghiệm này thường gây ra sự xấu hổ và ngượng ngùng.
Nhà tâm lý học Ian Wallace chỉ ra: “Điều này cho thấy bạn sợ thất bại ở công việc hoặc mối quan hệ mới và sợ người khác sẽ phát hiện ra điểm yếu của mình.” Mặt khác, nếu bạn không thấy xấu hổ mà ngược lại còn tự hào, giấc mơ này sẽ mang ý nghĩa đối lập. Có lẽ bạn chưa được người khác công nhận và ngưỡng mộ tài năng nên bạn muốn họ nhận ra được điều đó cũng như hiểu tính cách của bạn hơn.
Nếu bạn sắp đối diện với một sự kiện quan trọng trong đời và bạn mơ thấy mình hoặc bạn mình xuất hiện trong trang phục không thích hợp thì bạn sẽ bắt đầu hoài nghi. Ví dụ, trước lễ cưới, cô dâu có thể bắt gặp chú rể trong bộ quần áo của một chú hề.
Mơ thấy bị rượt đuổi hoặc quấy rối
Giấc mơ như hình trên có nhiều ý nghĩa khác nhau. Lauri Loewenberg, một chuyên gia khác trong cùng lĩnh vực, nói: “Những người có xu hướng tránh mâu thuẫn, lên án sự quấy rối hoặc ghét việc gây ra rắc rối cho người khác sẽ thường mơ thấy bị kẻ khác rượt đuổi.”
Hãy chú ý đến thứ đang đuổi theo bạn – thứ đó tượng trưng cho cảm giác không thoải mái hoặc tình huống khó khăn mà bạn cố gắng không nghĩ đến ngoài đời. Nó có thể là một món nợ hoặc sự nghiện ngập nào đó. Bạn có bị đuổi bởi người mà bạn biết không?
Nếu có, kiểm tra xem bạn có hợp tác làm ăn chung hoặc cả hai có cùng quen một người bạn khác không. Có thể đó là người hay một tính cách cá nhân mà bạn không thừa nhận (một năng khiếu hoặc khao khát tiềm ẩn).
Có giả thuyết cho rằng việc mơ thấy bị rượt đuổi đơn giản là do bản năng nguyên thủy mà tổ tiên đã truyền lại. Có lẽ trong quá khứ họ đã phải liên tục chạy trốn khỏi những loài thú ăn thịt.
Xem thêm >>> Tư Vấn Tâm Lý Online
Mơ thấy thảm họa hoặc ngày tận thế
Ai cũng đã có ít nhất một lần mơ thấy những thảm họa tự nhiên hoặc nhân tạo và sau đó cảm thấy lo sợ về chính cuộc sống của mình và người thân xung quanh. Giấc mơ này ngụ ý cho những vấn đề cá nhân ngoài tầm kiểm soát hoặc cảm giác bị đe dọa bởi một thứ gì đó.
Hơn nữa, việc một số đài truyền hình liên tục đưa tin về thảm họa và khủng bố cũng góp phần làm tình hình thêm xấu đi. Hậu quả là bạn luôn cảm thấy bản thân dễ bị tổn thương trong cuộc sống thực tại.
Đôi lúc khi đang gặp ác mộng, chúng ta cố gắng hét thật lớn nhưng khi tiếng thét không còn thì nỗi sợ lại càng gia tăng. Các nhà tâm lý học gọi hiện tượng này là bóng đè.
Vào giai đoạn cuối của giấc ngủ (khoảng thời gian mà những giấc mơ dễ xảy ra nhất), bộ não cố tình khóa chặt cơ thể để ta có thể nằm yên và không “sống” được trong khi ngủ qua những cử động như chạy, nhảy…
Người bị bóng đè thường tỉnh dậy trước khi giai đoạn này kết thúc và rơi vào tình trạng nửa tỉnh nửa mơ một lúc. Dấu hiệu này có thể được nhận biết khi họ không di chuyển, nói chuyện hay thở được.
Mơ thấy thiết bị hoặc xe cộ bị hư hỏng
Bạn mơ thấy đang sử dụng một thiết bị cầm tay và bỗng nhiên nó dở chứng. Ví dụ như điện thoại của bạn ngưng hoạt động và bạn không thể gọi được nữa. Theo Patricia Garfield, phụ nữ là đối tượng thường gặp giấc mơ kiểu này hơn đàn ông. Điều này tượng trưng cho sự lo lắng về những mối quan hệ hay mất đi cảm xúc với người nào đó.
Những giấc mơ có liên quan đến sự hư hỏng của phương tiện đi lại được liệt kê vào cùng nhóm. Rất có khả năng bạn đang thiếu sự hỗ trợ và không thể tự mình vượt qua một tình huống khó khăn trong cuộc sống.
Mơ thấy có thai
Bạn sẽ thấy lạ vì ngay cả đàn ông cũng có thể nằm mơ thấy mình có thai. Nhà tâm lý học David Bedrick nói: “Mang thai là dấu hiệu của một ý tưởng mới lạ đang hình thành.” Theo tiềm thức, bạn mơ thấy mình “sinh ra” một kế hoạch cực kỳ sáng tạo.
Đó có thể là bất kỳ việc gì từ viết sách cho đến sửa nhà. Đã đến lúc bạn cần phải đặt mục tiêu và chứng minh cho người khác thấy cách mà bạn thực hiện điều đó. Nếu ngoài đời bạn không mang thai thì bạn sẽ có khả năng cố gắng tìm kiếm sự thành công cho những dự án sau khi mơ giấc mơ này.
Mơ thấy bị trễ
Những giấc mơ mà bạn thấy mình phải cố gắng bắt kịp chuyến tàu hỏa hoặc có mặt trễ tại một cuộc họp quan trọng xảy ra khá thường xuyên. Michael R. Olsen, chuyên gia nghiên cứu giấc mơ, cho biết hình ảnh đó đại diện cho nỗi sợ sẽ đánh mất điều gì đó tất yếu trong các mối quan hệ hoặc quá trình nuôi dạy con cái.
Nếu ngoài đời bạn liên tục chịu áp lực và không đủ thời gian hoàn thành công việc, tiềm thức sẽ báo hiệu đã đến lúc bạn phải lập lại lịch biểu và dành sự ưu tiên cho những việc quan trọng.
Mơ thấy một căn phòng xa lạ
Giấc mơ về những căn phòng mới là bài kiểm tra đánh giá sự hiểu biết về chính bản thân. Nếu trong mơ bạn thấy mình bước vào một ngôi nhà xa lạ thì điều đó cho thấy bạn đang mơ hồ về danh tính của mình và cố gắng quên đi những đặc điểm tính cách. Một căn phòng không quen thuộc nằm riêng biệt tượng trưng cho năng khiếu tiềm ẩn, kỹ năng chưa được khám phá hoặc cơ hội chưa được tận dụng.
Nhà tâm lý trị liệu, Eddie Traversa, cho rằng theo tiềm thức chúng ta liên kết từng loại phòng với từng ý nghĩa nhất định. Bếp là nơi nguyên liệu được chế biến thành món ăn, có nghĩa bạn đang trải qua những thay đổi tâm lý.
Phòng tắm đại diện cho việc tự loại bỏ những niềm tin và thái độ không cần thiết. Nơi này còn tượng trưng cho sự gột rửa nên bạn sẽ cần phải làm sáng tỏ mọi vấn đề hoặc nhìn nhận chúng theo chiều hướng khác. Phòng ngủ báo hiệu rằng bạn đang gặp rắc rối trong chuyện tình cảm.
Sách hay viết về việc giải mã giấc mơ
5 bước giải mã giấc mơ – Gillian Holloway, PhD
“5 bước giải mã giấc mơ” là một quyển sách không hề dễ đọc chút nào. Nhưng nếu bạn đang có ý định nghiên cứu về những giấc mơ, bạn sẽ bị nó cuốn lấy. Dần dần từng trang một, những gì bạn đọc được từ cuốn sách này sẽ mang thứ quyền năng to lớn có thể làm thay đổi cuộc đời bạn.
Giấc mơ và Diễn giải giấc mơ – Sigmund Freud
Freud có thể là nhà tâm lý học đầu tiên đề cập tới việc tại sao chúng ta mơ.
Ông chủ yếu quan tâm đến một kỹ thuật nghiên cứu gọi là phân tâm học, qua đó ông lắng nghe bệnh nhân nói về kinh nghiệm và sau đó sử dụng chúng để chẩn đoán và điều trị bệnh tâm thần.
Ông nhận thấy rằng bệnh nhân thường tường thuật lại những giấc mơ trong các buổi chữa trị, và do đó ông đã quyết định sử dụng chúng (những giấc mơ) như một phương pháp khoa học để đánh giá tâm lý. Ông bắt đầu nghiên cứu đầy đủ các giấc mơ cho đến cuối thế kỷ 19, và kết luận rằng giấc mơ là chìa khóa để hiểu được vô thức – một khái niệm quan trọng trong phương pháp tâm động học của ông.
Vậy bản chất của những giấc mơ là gì? Có thể bạn sẽ tìm ra được câu trả lời qua “Giấc mơ và Diễn giải giấc mơ” cùng Sigmund Freud.